Gevallen voor het Vaderland. “Grenadiers Vooraan!”
Leeftijd: 25.
Geboortedatum: 12 oktober 1919.
Geboorteplaats: Monster.
Adres: Van de Veldestraat 88 te Den Haag.
Beroep: Schoenmaker.
Onderdeel: Regiment Grenadiers.
Rang: Dienstplichtig soldaat.
Functie: Tamboer-hoornblazer.
Krijgsgevangenennummer (Kgf.nr.): 106304.
Datum en locatie van overlijden: 20 mei 1945, Lauterecken (DEU).
Wijze van overlijden: Grenadier Hendrikus Jacobus Borst was sinds 29 mei 1943 krijgsgevangene. Op 20 mei 1945 was hij, met zijn collega’s per trein, op weg naar huis. Grenadier Hendrikus Jacobus Borst is omgekomen toen een trein bestaande uit 50 wagons met aardappelen op de stilstaande trein, waarin hij zat, inreed. Hierdoor werden de achterste 4 wagons vernield. Een ooggetuige verklaarde dat er al doden naast de trein lagen toen hij eruit kroop. Grenadier Hendrikus Jacobus Borst probeerde, samen met Grenadier IJdo, uit zijn wagon weg te komen maar deze viel om en door de klap van de wagon waren zij beide op slag dood.
Gemeld in het Wehrmachtslager te Amersfoort ten einde te worden teruggevoerd in krijgsgevangenschap. Hij werd kort daarop afgevoerd naar Stalag XI-a in Altengrabow. Op 4 juli 1943 werd hij overgebracht naar het krijgsgevangenenkamp Stalag IV-b Mühlberg, om korte tijd later tewerkgesteld te worden in het Arbeitskommando van vliegtuigfabriek ATG in Leipzig. Vanaf 11-9-1944 was hij tewerkgesteld bij het Arbeitskommando Leipzig Oberbürgermeister en was hij ondergebracht in Lager 231. Deze Kommandos ressorteerden onder Stalag IV-g Oschatz. In Leipzig maakte hij de bevrijding mee en werd hij vanaf Leipzig of Erfurt per trein naar Nederland vervoerd. Uit het dagboek van Willem Kuil, kgf.106385, laat zich vervolgens het volgende reconstrueren. Vrijdag 18-5-1945 ’s Nachts 02.00 uur opgestaan, warm. Om 04.00 uur koffie met biscuits. 05.00 uur buiten aantreden. Naar het vliegveld Polenz. 06.00 uur met auto’s naar Leipzig. Daar is alles vreselijk gebombardeerd. Met 34 man in wagon. Ieder ½ brood, ½ blik kaas, ½ blik vlees. 09.00 uur vertrokken (per trein). Om 23.00 uur ’s avonds in Erfurt. ’s Nachts onweer, regen. Zaterdag 19-5-1945 warm weer. ’s Nachts om 03.00 uur uit Erfurt vertrokken. Passeren Fulda (een puinhoop)! Langs Beieren, door Thüringen. Prachtige reis. Bergen bossen, valleien. Om 07.00 uur in Hanau. Vandaag niets te bikken gehad. 10.00 uur uit Hanau. 13.00 uur in Offenbach: 6 blikjes biscuits en bonen. 13.30 uur in Frankfurt. Van 13.00 tot 17.00 uur geslapen op stro in de wagon. Zondag 20-5-1945 1e Pinksterdag, zacht weer. Passeren 05.00 uur Mainz. 05.30 uur over de Rijn. Hanau-Frankfurt-Mainz zwaar gebombardeerd. 10.00 uur Bad Kreuznach 12.00 uur in Lauterecken bij Saarbrücken. In de rivier ons gewassen. Langs de spoorbaan gewandeld. Van de Amerikanen gehad: 2 grote blikken vlees en bonen, peentjes, tomatenpuree en met 6 man groot blik biscuits. 14.30 uur spoorwegongeluk, een goederentrein rijdt achter op onze trein. 6 wagons totaal aan splinters. Van de inzittenden: • 8 doden, • 5 zwaar gewonden, • ongeveer 25 lichtgewonden, ook vrouwen en meisjes. Het exacte aantal doden zou tot in 1948 onduidelijk blijven en er waren interviews nodig met overlevenden uit het transport. Vanwege het zeer warme zomerweer droegen veel van de omgekomen mannen alleen een sportbroekje. Na het ongeluk lagen hun bezittingen en kleding door elkaar, waardoor de identificatie ernstig werd bemoeilijkt. Volgens een getuigenis in de collectie van het NIOD zou er ook kleding en bezittingen zijn geroofd, wat mogelijk eveneens tot problemen bij de identificatie heeft geleid. Uiteindelijk is een lijst van 13 slachtoffers gereconstrueerd, waarvan de volgende grenadiers en jagers:
- De Grenadiers:
- De Jagers:
Locatie laatste rustplaats: Nederlands ereveld te Frankfurt am Main (DEU), vak/rij/nummer: E 3 35. Op 26 oktober 1945 opgegraven.
Overig: Gehuwd met Maria Hendrina Claus. Zoon van Hendrik Johannes Borst en Jacobje Vennink.
Onderscheidingen
- Oorlogsherinneringskruis/Mobilisatie-Oorlogskruis niet toegekend. Zijn Mobilisatie-Oorlogskruis hangt in de Historische Collectie Garderegiment Grenadiers en Jagers. Nooit beloond maar nooit vergeten. Graag contact met de nabestaanden om dit alsnog te regelen.
Monumenten
Bronnen
- Ministerie van Defensie.
- Haags Gemeentearchief.
- Open Archieven.
- Nationaal Archief.
- Archieven.nl.
- Krijgsgevangen.nl.
- Oorlogsgravenstichting.
- E. van der Most “Besondere Krankheitsgeschichten und Ärztliches Geheimnis”, uitgave in eigen beheer, Gouda 2020.