Gevallen voor het Vaderland. “Allez Chasse!”
Leeftijd:
Geboortedatum: 18 juni 1907.
Geboorteplaats: Hof van Delft.
Adres: Pastoor Vinkensteynstraat 58 te Monster.
Beroep: Tuinarbeider.
Onderdeel: 2 Sectie, 1 Compagnie, 1 Bataljon, 24 Regiment Infanterie (Dubbelregiment Jagers).
Rang: Gewoon dienstplichtig korporaal.
Datum en locatie van sneuvelen: 13 mei 1940, Grebbeberg, in het bos oost van de Stoomhamer.
Wijze van sneuvelen: Toen de compagnie de spoorweg bij Rhenen (omgeving Stoomhamer) overschreed ‘viel er mitrailleurvuur’. Mogelijk is korporaal Vermeer hierdoor gedood. Mogelijk is hij door de zware mitrailleur van de KMar neergeschoten toen later, onder andere militairen van I-24 RI over het viaduct trachtte terug te trekken. Onderdeel en plaats van overlijden is mede vastgesteld volgens opgave lid van de bergingsploeg op 16 mei 1940: bekend geworden door opgraving.
Jaap Vermeer was voor de oorlog jarenlang actief als leider bij de Bijzondere Vrijwillige Landstorm. In zijn dorp een gezien man, zonder nadenken en zonder aanzien des persoons ingrijpend in situaties, wanneer hij dat nodig achtte. Eind augustus 1939 werd hij als korporaal ingedeeld bij de 2 sectie van 1-I-24 RI (1e Compagnie 1 Bataljon 24 Regiment Infanterie). Tijdens de mobilisatie lag het bataljon van 2 september 1939 tot 10 mei 1940 in het Land van Maas en Waal. In de tweede oorlogsnacht (van 10 op 11 mei) werd het bataljon naar Amerongen gedirigeerd. Daar ontving het in de middag van 12 mei 1940 de opdracht tot het uitvoeren van een tegenstoot op de Grebbeberg, nadat de situatie ter plekke uiterst kritiek was geworden.
De foto is genomen tijdens een twee weken durende herhalingsoefening op de Harskamp in september 1930. (archief Jaap Kip – september 1930)
Locatie laatste rustplaats: Militair ereveld Grebbeberg te Rhenen. Op 14 mei 1940 in een veldgraf oost van timmerfabriek de Stoomhamer begraven. Op 03 juni 1940 overgebracht naar het Militair Ereveld Grebbeberg. Lag tot 18 april 1941 als onbekende militair begraven.
Nederlandse graven in rij 6
Militair Ereveld Grebbeberg, rij 6. Op deze foto van links naar rechts de graven van o.a. Th. Grünewald, S. de Keijzer, J.A. Vermeer, W.J.J. Wouters, H.W. Wolff, H.B. Hassink en H.A.J. Grunder.
Nederlandse graven van 8, 2, 4 en 20 R.I. in rij 6
Nederlandse graven van 8, 2, 4 en 20 R.I. in rij 6 Militair Ereveld Grebbeberg, rij 6. Op deze foto van links naar rechts de graven van S. de Keijzer, J.A. Vermeer ( nog als Onbekende soldaat), W.J.J. Wouters, H.W. Wolff, H.B. Hassink, H.A.J. Grunder en P. Kikkert. (1940).
Foto van het graf van korporaal J.A. Vermeer op de Grebbeberg 1941
Op 3 juni 1940 vanuit een veldgraf aan de bosrand bij timmerfabriek De Stoomhamer, nabij het viaduct te Rhenen, Herbegraven 3-6-1940 Rhenen Militair Ereveld Grebbeberg rij 6 graf 26. Lag tot 18 april 1941 als onbekende militair begraven.
Overig: Gehuwd met Pleuntje van der Lugt. Zoon van Martinus Jacob Vermeer en Pietronella Seters.
Jacob Adrianus Vermeer kreeg het lotnummer 7 in de gemeente Wateringen. Hij werd als dienstplichtig soldaat ingedeeld bij de zomerlichting van 1927. Hij kwam op in de Oranjekazerne in Den Haag bij de schoolcompagnie van het Regiment Jagers (R.J.). Op 3 september 1927 werd hij bevorderd tot dienstplichtig korporaal en ingedeeld bij 1-II-R.J. In september 1930 en in september 1933 werd hij voor herhalingsoefeningen opgeroepen. Hij was toen gelegerd in kamp Waalsdorp in Den Haag.
Bij de algemene mobilisatie in augustus 1939 kwam hij weer in werkelijke dienst en werd als korporaal ingedeeld bij de 2e sectie van 1-I-24 R.I. Dit onderdeel werd gelegerd in de Maas-Waalstelling en ingedeeld als reserve bij Brigade B in het noordvak Puiflijk.
Op 10 mei 1940 om 20.00 uur kreeg de compagnie met de sectie van korporaal Vermeer, bevel om zo snel mogelijk vanuit Boven-Leeuwen via de schipbrug over de Waal bij Tiel naar Amerongen op te trekken. In de nacht van 10 op 11 mei tussen 4.30 en 5.00 uur overschreden zij de Waal. Om 9.30 uur kwamen zij via Maurik, waar zij de Rijn overstaken, in Amerongen aan. Daar gingen zij in de omliggende bossen in stelling.
Op 12 mei 1940 om 16.00 uur kreeg de compagnie opdracht om de frontlijn op de Grebbeberg te gaan versterken. De compagnie kwam om 18.00 uur in Rhenen aan. In het donker passeerden zij de spoorweg en trokken via de Kastanjelaan naar de Levendaalseweg richting de stoplijn ter hoogte van de regimentscommandopost van 8 R.I. (overste Hennink). De sectie van korporaal Vermeer verdwaalde en bracht de nacht door bij de keuken van deze post.
In de vroege morgen van 13 mei werd de post aangevallen en trok sergeant Stockmann met een groepje militairen (waaronder korporaal Vermeer) in oostelijke richting naar de stellingen in de stoplijn. Daar sneuvelden sergeant Stockmann en soldaat Van der Kaaij. Vervolgens gingen zij over het terrein van de dierentuin in zuidelijke richting en kwamen bij Restaurant “Rust Wat” terecht. Daar kwamen zij in een gevecht terecht waarbij korporaal Verberneen soldaat Bruggink sneuvelden.
Het restant van het groepje stak de Wageningsestraatweg (de huidige Grebbeweg) over naar de bossen ten oosten van de Timmerfabriek de Stoomhamer, waar zij rond het middaguur in gevecht raakten met een doorgestoten groep Duitsers onder leiding van Obersturmbannführer Wäckerle. Bij dit gevecht sneuvelden korporaal Vermeer, de soldaten Van Ewijk en Tummers van 24 R.I. en de soldaat Spölmink van 11 R.I.
Op 27 mei 1940 werd opdracht gegeven tot het overbrengen van alle veldgraven op en rond de Grebbeberg naar het inmiddels aangelegde Grebbekerkhof. Sergeant J. Sellies en zijn manschappen voerden deze opdracht uit. Op 3 juni 1940 werden onder andere de stoffelijke resten van een onbekende Nederlandse militair herbegraven op het Grebbekerkhof in het 6e Hollandse graf paal 26. Aan de hand van de op het stoffelijk overschot aangetroffen bezittingen kwam men in april 1942 tot de conclusie dat het hier de stoffelijke resten van korporaal Jacob Adrianus Vermeer betrof. Na publicatie van een artikel over de strijd op de Grebbeberg in De Spiegel van begin mei 1950 verscheen in een volgende uitgave van dit blad een ingezonden brief van mej. Vermeer. Daarin deed zij onderstaande indringende oproep.
WIE WEET IETS VAN KORPORAAL J.A. VERMEER?
Mijnheer,
Met aandacht heb ik het verhaal gelezen over de strijd op de Grebbeberg. Vooral om te speuren of ik ook enigszins wat kon vinden wat in verband kon staan met mijn zoon die daar gestreden heeft en van wie we niets thuis hebben gekregen en ook nooit iemand kunnen die wat van zijn einde gezien heeft.
Hij is de tweede Pinksterdag om drie uur met vijf anderen w.o. sergeant Stokman, die onderweg sneuvelde, gevlucht volgens twee overlevenden en over de spoorlijn gekomen en daarna niet meer gezien. En daar er nu soldaten in staan, die ook bij die groep waren dacht ik zo, zou het niet mogelijk zijn dat één van die soldaten iets van hem weet? Zou het niet mogelijk zijn zijn foto te plaatsen in de Spiegel?
Volgens de Duitse instanties anderhalf jaar later zouden ze hem gevonden hebben, maar op al mijn vragen naar dingen, die hij kon hebben, was er niets. Ik doe hier zijn foto in, die ik o zo graag weer terug heb. Als U zo vriendelijk wilt zijn om er moeite voor te doen bij die soldaten die hier in de Spiegel staan.
MEJ. VERMEER.
Onderscheiding
- Het ‘OORLOGSHERINNERINGSKRUIS MET DE GESP NEDERLAND MEI 1940’, postuum toegekend.
Monumenten
- Schaarsbergen, ‘Monument voor Grenadiers en Jagers’.
- Rhenen, ‘Militair Ereveld Grebbeberg’.
- Den Haag, ‘Erelijst van Gevallenen 1940-1945’.
Bronnen
- Open Archieven.
- Uit het rapport Sellies/Verhoeven (bijlage 84-bevat o.m. gegevens omtrent sneuvelen en vindplaats).
- Nierstrasz. operatiën van het veldleger pag. 288 en 293.
- Plaats van overlijden cf nalatenschap van Kpl. M. Poortman van 1-II-19 RI.
- Onderdeel en plaats van overlijden mede volgens opgave lid van de bergingsploeg op 16 mei.
- Nationaal Archief.
- Oorlogsgravenstichting.
- Nationaal Archief.
- Ministerie van Defensie.
- Nederlandse gesneuvelden in de meidagen 1940, J.W. de Leeuw (ASPEKT).
- https://www.grebbeberg.nl/index.php?page=vermeer-j-a
- http://www.grebbeberg.nl/index.php?page=jaap-vermeer-en-de-liquidatie-op-de-grebbeberg
- Korps Nationale Reserve Nationale Landstorm Commissie op 24 juli 2017.