Gevallen voor het Vaderland. “Grenadiers Vooraan!”
Leeftijd: 25.
Geboortedatum: 09 augustus 1918.
Geboorteplaats: Den Haag.
Adres: Cornelis Troostplein 23 te Amsterdam. (maar ook Cartesiusstraat 254/1 te Den Haag en Wormerveer komen voor).
Roepnaam: Koos.
Beroep: Marechaussee en politieagent.
Onderdeel tijdens meidagen 1940: Regiment Grenadiers te Scheveningen (mogelijk Depotbataljon Grenadiers).
Rang: Dienstplichtig sergeant.
Registratienummer: ?
Verzetsonderdeel: ‘Wilde’ Knokploeg (KP) Koog Bloemwijk-Purmerend.
Schuilnaam: Joep.
Gearresteerd: 22 januari 1944, Leidsekade te Amsterdam.
Datum en locatie van sneuvelen: 23 februari 1944, Fusilladeplaats te Overveen.
Wijze van overlijden: Gefusilleerd.
Via de Nederlandsche Arbeidsdienst (N.A.D.) naar de politie gegaan. In 1942 kreeg hij opdracht om Joodse landgenoten uit hun huizen te halen. Hij weigerde dit en kreeg een week verzwaard arrest. Naar aanleiding hiervan nam hij ontslag en dook in de Zaanstreek onder. Hier werkte hij illegaal als terrein-controleur bij een zeepfabriek Firma Dekker in Wormerveer. Enige tijd nadat hij was ondergedoken, sloot Heijdra zich aan bij de verzetsgroep Koog-Bloemwijk, waarin hij een leidende rol kreeg. Aanvankelijk zocht de groep onderduikadressen voor Joodse onderduikers en geallieerde piloten die onderdak vonden in de woning van Jan Eshuijs aan de Krokusstraat 26 in Koog aan de Zaan. De woning diende ook als vergader- en opslagplaats van buitgemaakte goederen. In augustus 1943 werd de gewonde Zaandijker rijksveldwachter en verzetsman J.J.W. Keijzer en diens Joodse kamergenoot Norbert Klein uit het Wilhelmina Gasthuis in Amsterdam bevrijd. Het plan om in datzelfde jaar Trouw-medewerker mr. L.C. Dijkman te bevrijden mislukte. Op 9 november 1943 nam Koos Heijdra deel aan een overval op het politiebureau en distributiekantoor van Oegstgeest, waarbij 14.000 bonkaarten, 283 blanco persoonsbewijzen, 1500 PB-zegels en ƒ 1447,– werden buitgemaakt. Medewerkers van het gemeentehuis en het distributiekantoor werden tot hun ontsteltenis weggevoerd, zonder enkele weet van de overval te hebben gehad. In januari 1944 was hij betrokken bij het in brand steken van een voor de Wehrmacht bestemd schip in aanbouw op de werf Czaar Peter in Zaandam en op 11 januari 1943 bij een overval op het postkantoor van Purmerend, waarbij distributiebescheiden en ƒ 22.000,– werden meegenomen. Op 22 januari 1944 werden Koos Heijdra, Harm Gerssen, Ab Hommerson en Cornelis Koetsier opgepakt op de Leidsekade in Amsterdam door de Sicherheitspolizei. Zij werden verraden door een infiltrant (een V-mann; Vertrauensmann die infiltreerde in verzetsgroepen om deze te verraden) die na te zijn opgepakt volledig meewerkte met de SD. De drie eerstgenoemden werden verdacht deelgenomen te hebben aan de overval te Oegstgeest. Koetsier zou de ploeg aan wapens hebben geholpen. Deze vier strijders waren betrokken bij het werk van de Zaanse knokploeg. Na ter dood te zijn veroordeeld werd Koos Heijdra op 23 februari 1944 met zes medestrijders van zijn verzetsgroep gefusilleerd in de duinen van Overveen.
Locatie laatste rustplaats: Eerebegraafplaats Bloemendaal te Overveen, vak/rij/nummer: 30.
Overig: Ongehuwd. Zoon van Anthonius Heijdra en Helena Stijger.
Onderscheidingen
- Verzetsherdenkingskruis (VHK).
- De rest van de onderscheidingen is vooralsnog onbekend.
Monument
- Koog aan de Zaan, ‘Monument in het Koogerpark‘.
- Schaarsbergen,’Monument voor Grenadiers en Jagers’.
- Koog aan de Zaan, ‘Monument in het Koogerpark’.
- Den Haag, ‘Erelijst 1940-1945’.
Bronnen
- Heuvel, C.C. van den en Tensen, W.J.C. (1985). Gedenkboek Verzetsherdenkingskruis. Alphen aan de Rijn, Nederland: Samson Uitgeverij.
- Ministerie van Defensie (volgt).
- Nationaal Archief.
- https://www.eerebegraafplaatsbloemendaal.eu/jacobus-jozef-heijdra
- Oorlogsgravenstichting.
- Heuvel, C.C. van den en Tensen, W.J.C. (1985). Gedenkboek Verzetsherdenkingskruis. Alphen aan de Rijn, Nederland: Samson Uitgeverij.
- BRIOP, A.Heijdra (vader, EL-9249),
- “Eerebegraafplaats Bloemendaal” van Heere & Vernooij p.343 (biografie).
- Archief NIOD 251A/FD-2 (naam verrader op formulier).
- “De Oorlogsvlag” van Jan van Weerden p.231, 259.
- “Het Grote Gebod ” (Gedenkboek van het verzet in L.O. en L.K.P.) p.525.
- Ereveld Bloemendaal nr.: 30. Oorspronkelijk grafnr. Overveen: VIII-5.